اعتياد، يكى از مهم‌ترين معضلات اجتماعى و خانمانسوز عصر ما به ويژه در ميان جوانان است. اين معضل اجتماعى در تمام جهان وجود دارد. اما اين مسئله را بايد در ايران تحت حاكميت نمايندگان خدا، طور ديگرى مورد بررسى قرار داد. چرا كه اگر در نقاط مختلف دنيا، باندهاى مافيايى انحصار توزيع مواد مخدر را در اختيار دارند، در ايران باندهاى وابسته به حاكميت، بدون ترس از پيگردهاى «قانونى»، در توزیع مواد مخدر نیز مانند قاچاق كالا، سلاح‌هاى كشتار جمعى، فروش مشروبات الكلى، سازماندهى تن‌فروشى، رشوه‌گيرى، دزدى، غارت، جنايت و غيره كسب سود مى‌كنند و تعداد هر چه بيشترى از افراد جامعه را به دام اعتياد مى‌كشانند.
اساسا اعتياد ريشه در فقر و فلاكت و نااميدى و فشارهاى روحى و روانى و اختناق سياسى دارد. اگر از اين منظر به مسئله اعتياد نگريسته شود، باز هم دليل آن را بايد در سياست‌هاى رژيم جمهورى اسلامى جستجو كرد. فقر و فلاكت، تورم و گرانى، سانسور و اختناق و مشكلات خانوادگى از جمله عوامل مهمى هستند كه كشش انسان‌ها به سوى اعتياد را تشديد مى‌كند. براى نمونه چند سال پيش، استاندار كردستان، رسما اعلام كرده بود كه بلايى سر جوانان كردستان خواهد آورد كه توان اعتراض نداشته باشند. بنابراين، يكى ديگر از اهداف غيرانسانى حاكمان جمهورى اسلامى از آلوده‌كردن جوانان به اعتياد دور كردن آن‌ها از دخالت فعال در مسايل سياسى و اجتماعى است.
طبيعى است كه فرد معتاد نه تنها زندگى و آينده خود را تباه مى‌سازد، بلكه در عين حال كمر اطرافيان خود را نيز مى‌شكند و زمين‌گير مى‌كند. نهايت امر، سياست‌هاى وحشيانه اقتصادى و اجتماعى رژيم جمهورى اسلامى و باندهاى مافيايى قاچاق مواد مخدر آن، عامل اصلى رشد سريع و گسترده اعتياد، در جامعه ايران است.
بخشى از جوانانى كه در حاكميت جمهورى اسلامى و در خانواده و جامعه، آمال و آرزوهاى خود را همواره سركوب و لگدمال‌شده مى‌بينند، دچار ده‌ها آسيب اجتماعى مى‌گردند و از جمله زمينه مساعدى براى كشيده شدن به دام اعتياد پيدا مى‌كنند. انسان نااميد و سركوب‌شده، براى خلاصى و فراموش كردن دردها و رنج‌هايش و ناراحتى‌هاى روحى و روانى‌اش به خودكشى و اعتياد و ديگر آسيب‌هاى اجتماى فكر مى‌كند.
لازم به تاكيد است كه آمارهاى رسمى جمهورى اسلامى، از جمله در عرصه اعتياد، بسيار متناقض و محدود است. اما آمارهاى غيررسمى درباره اعتياد، بسيار بالاتر از ارقامى است كه رژيم منتشر مى‌كند. همچنين آمارهاى رسمى محدود به كسانى است كه يا پايشان به زندان و بيمارستان كشيده شده و يا در كنار خيابان افتاده‌اند، در حالى كه بسيارى از خانواده‌هاى ايرانى، اعتياد اعضاى خانواده خود را مخفى نگاه مى‌دارند. علاوه بر اين‌ها، كسانى كه دست‌شان به دهانشان مى‌رسد، در آمارها منظور نمى‌شوند. صد البته، بخشى از اعيان و اشراف و روحانيون و مقامات رژيم، بساط بافور و منقل خود را در كنار بساط ديگرشان روزانه پهن مى‌كنند و از دير زمان به آن عادت كرده‌اند نيز هرگز در آمارها منظور نمى‌گردند. از اين‌رو، رقم آمار معتادين در ايران بسيار بالاتر از آمارهاى رسمى است.
ايران، به لحاظ جغرافيايى همسايه بزرگ‌ترين كشور توليدكننده خشخاش و مواد مخدر است كه به طور متوسطه سالانه حدود سه هزار تن مواد مخدر توليد مى‌كرد. در حالى كه پس از اشغال نظامى افغانستان توسط آمريكا و متحدانش، ميزان توليد خشخاش در اين كشور افزايش يافته و به پنج هزار تن رسيده است. در ايران روزانه، حدود 4 تن مواد مخدر مصرف مى‌شود و هر فرد معتاد قادر است 10 نفر ديگر را نيز به اعتياد آلوده سازد.
4 ميليون نفر، جديديرين آمار رسمى معتادان ايران!
براساس آخرين تحقيقات رسمى ايران، شمار مصرف‌كنندگان مواد مخدر در اين كشور، 4 ميليون نفر است. براساس آخرين ارزيابى‌ها، بالغ بر 99472 ميليارد ريال شامل هزينه‌هاى خريد و مصرف مواد مخدر بوده است.(1)
مصرف مواد مخدر در افزايش تصادفات رانندگى موثر است. 10 تا 15 درصد تصادفات در سال بر اثر استفاده مواد مخدر اتفاق مى‌افتد. علاوه براين، تحقيقات نشان مى‌دهد كه 40 تا 50 درصد سرقت‌ها در ايران، ناشى از اعتياد و مصرف مواد مخدر بوده است. 65 درصد از بيمارى‌هاى ايدز در ايران، از راه تزريق مواد مخدر منتقل مى‌شود. همچنين 50 درصد از علت‌هاى طلاق هم به مسئله اعتياد مربوط است.
رييس سازمان بهزيستى كشور گفته است: «55 درصد معتادان كشور، 20 تا 45 ساله هستند كه اين مساله نشان‌دهنده جدى بودن تهديد مواد مخدر براى جوانان است.»
يك ميليون و 200 هزار معتاد زير 20 سال
براساس آمار سازمان ملل، 30 درصد از معتادان دنيا را جوانان 15 تا 20 سال تشكيل مى‌دهند، در حالى كه در ايران، 47 درصد معتادان بين 25 تا 40 سال دارند و حدود 1 ميليون و 200 هزار نفر از معتادان نيز جوانان زير 20 سال هستند.
على هاشمى، دبيركل ستاد مبارزه با مواد مخدر، در يك كنفرانس مطبوعاتى اعلام كرد، در هر ساعت 44 نفر در ارتباط با مواد مخدر دستگير مى‌شوند كه 70 درصد آن‌ها معتاد هستند. همچنين براساس شاخص دستگيری¬ها نيز 1/1 درصد دانشآموز و دانشجو هستند. بنا به اظهار هاشمى، طبق آمار سال گذشته، 54 هزار دانشآموز و دانشجو معتاد در مدارس و دانشگاه‌هاى ايران وجود داشته است.
همچنين بنا به گزارش سازمان ملى جوانان جمهورى اسلامى، از مجموع 629 هزار نفر ورودى زندان در سال 1380، حدود 43 درصد آن افراد 15 تا 29 ساله بوده‌اند. در حالى كه تعداد افراد اين گروه در سال 1375، 219 هزار و 175 نفر بوده است.
بنا به گفته سرپرست معاونت اجتماعى نيروى انتظامى استان چهار محال و بختيارى، هم‌اكنون ميانگين سن اعتياد در اين استان، بين 15 تا 29 سال است.
بيش از 90 درصد معتادان ايران متاهل هستند!
نتايج بررسى مشترك دفتر كنترل مواد مخدر سازمان ملل و سازمان بهزيستى بين سال‌هاى 1378_1377 بيانگر اين امر است كه 4/93 درصد معتادان ايرانى را مردان متاهل بين 23 تا 44 سال تشكيل مى‌دهند كه اين افراد به نوعى بر روى ساير اعضاى خانواده نيز تاثير منفى مى‌گذارند.
5 هزار كارتن‌خواب معتاد در تهران
رييس مركز مبارزه با مواد مخدر نيروى انتظامى تهران، با اشاره به وجود 5 هزار معتاد كارتن‌خواب در تهران گفت كه در شهر تهران تنها يك مركز بازپرورى براى معتادان در قرچك ورامين وجود دارد كه اين مركز ظرفيت پذيرش معتادان دستگير‌شده را ندارد. به گفته وى، اردوگاه قرچك ورامين، تنها ظرفيت پذيرش يك هزار معتاد را دارد، در حالى كه تعداد معتادان دستگير‌شده، بسيار بيشتر از اين تعداد است.(2)
تعداد متوفيان ناشى از مصرف زياد مواد مخدر در ايران، هر سال سير صعودى داشته و از رقم 105 در سال 1373، به 3184 مورد در سال 1381 رسيده است. در سال 1382 نيز، مرگ‌و مير معتادان نسبت به سال گذشته، 50 درصد افزايش يافته و به 4500 نفر بالغ گرديده است.
رشد توزيع ترياك و كاهش قيمت آن
در نيمه اول سال 1382، هر كيلو ترياك 1 ميليون و 500 هزار تومان بود و در نيمه دوم همان سال، به 950 هزار تومان كاهش يافت.
ميزان مواد مخدر در سال 82، نسبت به سال 81، 54 درصد افزايش داشته كه 34 درصد اين افزايش به فراوانى ورود مواد مخدر به بازار مربوط مى‌شود.
حشيش باعث بيمارى اسكيزوفرنى مى‌شود!
بنا به گزارش رويتر، پژوهشگران هلندى ثابت كرده‌اند كه در بين مبتلايان به اسكيزوفرنى، بسيارى از موارد اولين حمله بيمارى خود را در سنين جوانى در زمان استعمال حشيش تجربه كرده‌اند. اين محققان، 133 بيمار مبتلا به اسكيزوفرنى را مورد بررسى قرار دادند و مشخص كردند كه 70 درصد اين بيماران، استعمال حشيش داشته‌اند و 97 درصد آن را مردان تشكيل مى‌دهند.
بيماران مرد، در زمان اولين حمله بيمارى جوان‌تر از بيماران زن بوده‌اند و استعمال‌كنندگان حشيش، در سنين پايين‌ترى به بيمارى اسكيزوفرنى مبتلا مى‌شوند. براساس اين تحقيقات، مردان جوانى كه استعمال حشيش دارند، حدود 7 سال زودتر به بيمارى اسكيزوفرنى مبتلا مى‌شوند.
مواد مخدر امروزه به عنوان اولين و مهم‌ترين منبع درآمد اقتصادى بخشى از سرمايه‌داران جهان است، به طورى كه سالانه 1600 ميليارد دلار درآمد مالى به جيب اين بخش از سرمايه‌داران سرازير مى‌شود.
بنا به اقرار يكى از مسئولان ستاد مبارزه با مواد مخدر، در ايران هر دقيقه يك معتاد مى‌ميرد و طى چند سال اخير، حدود دو ميليون و 700 هزار معتاد دستگير شده‌اند كه سن آن‌ها بين 10 تا 100 سال بوده است. در حالى كه اين مسئول، از مصرف روزانه دو تن مواد مخدر به ارزش 45 هزار ميليارد ريال در كشور خبر مى‌دهد، برخى كارشناسان معتقدند كه روزانه بين دو تا شش تن مواد مخدر توسط معتادان ايرانى مصرف مى‌شود. در ايران، 12 ميليون نفر به نوعى درگير با مشكل مواد مخدر هستند.
رقم رشد اعتياد در ايران، به حدى تكان‌دهنده است كه سايت «بازتاب» جمهورى اسلامى نيز در اين مورد چنين مى‌نويسد: «ايران از سال 1289 شمسى كه قانون تحديد ترياك به تصويب رسيده يعنى 92 سال است كه با مواد مخدر مبارزه مى‌كند ولى "هر سال دريغ از پارسال" زيرا بنا به آمار، سالانه هزار تن مواد مخدر در ايران مصرف مى‌شود و تنها 15 درصد آن كشف مى‌گردد.»(3)
بدين ترتيب آشكار است كه مبارزه رژيم جمهورى اسلامى با قاچاق و توزيع مواد مخدر، نه تنها تزوير و ريا و تظاهرى بيش نيست، بلكه مقامات و ارگان‌ها و باندهاى دور و نزديك و نهان و آشكار آن نيز از منبع قاچاق مواد مخدر سودهاى ميليارد دلارى به جيب مى‌زنند.
عوامل مهم براى شيوع مصرف مواد مخدر در بين جوانان، افزايش نرخ بيكارى، فقر و فلاكت اقتصادى، گرانى و تورم، اختناق سياسى و مشكلات خانوادگى است كه اگر چاره‌انديشى سريع و جدى در اين مورد صورت نگيرد، اكثريت 44 ميليون نفر از جمعيت جوان كشور در معرض اين خطر جدى قرار دارند.
در حاكميت رژيم جمهورى اسلامى، به جز درصد كوچكى از جمعيت كشور، كه درآمد بالا و يا كافى دارند، نه تنها ارتش بيكاران، بلكه بسيارى از افراد شاغل نيز مايحتاج اوليه زندگى خود و خانواده‌هايشان را به سختى تامين مى‌كنند. حتا دستمزد ناچيز كارگران نيز به موقع پرداخت نمى‌شود.
براى مثال، وحيد كليايى، «جانباز شيميايى» 25 درصد است که همراه پدر و برادرش 6 سال در جبهه‌های جنگ ایران و عراق جنگيده است. او مى‌گويد: «از سن 13 سالگى براى دفاع از ملت و وطنم به فرمان امام و نه از روى اجبار جنگيدم؛ ولى الان دستم از همه جا كوتاه است. نان شب نداريم، زنم، من و سه دخترم را به خاطر مشكلات اعصاب و روان رها كرده و رفته است... از حدود 2 سال پيش با اجراى قانون حالت اشتغال، ماهانه 160 هزار تومان حقوق مى‌گيرم كه از اين مبلغ 48 هزار تومان بابت قسط وام‌هاى مختلف و از 57 هزار تومان باقى‌مانده 12 هزار تومان بابت قسط بانك، 30 هزار تومان بابت قسط مسكن كم مى‌شود و كل دريافتى آخرين حقوقم فقط 800 تومان بود. با اين پول بايد هزينه‌هاى خانه، قبض آب، برق، گاز، تلفن، خورد و خوراك و هزينه تحصيل دخترانم را بدهم. اين جانباز در واحد 11 يك آپارتمان 12 واحدى در كيان‌مهر كرج زندگى مى‌كند. بنياد جانبازان به ازاى اين واحد هر ماه مبلغى از حقوقش را كسر مى‌كند...»(4)
اين نمونه، بيانگر زندگى دردناك و مملو از درد و رنج ميليون‌ها انسان در ايران است. در حالى كه اكنون، آوازه ثروت‌هاى بادآورده «آقازاده‌ها» و سرمايه‌گذارى‌هاى كلان داخلى و خارجى آن‌ها نه تنها در ايران، بلكه در جهان طنين اندازه شده است.
بخش اعظم مزدبگيران كه بيش از 70 درصد جامعه را تشكيل مى‌دهند از نظر استانداردها و معيارهاى جهانى، در مرز و يا زير خط فقر به سر مى‌برند، در چنين شرايطى فشارهاى روحى و روانى ناشى از مشكلات اقتصادى و فشارهاى سياسى بر خانواده‌هاى مزدبگيران به ويژه جوانان تاثير مخربى مى‌گذارد. تاثيرات سياست‌هاى اقتصادى و اجتماعى جمهورى اسلامى، عواملى را نظير استرس، دزدى، جنايت، اعتياد، مهاجرت، فرار از منزل، فحشا، خودكشى، ورود به باندهاى مافيايى و به طور كلى آسيب‌هاى روانى و اجتماعى را به خانواده‌ها تحميل مى‌سازد. علاوه بر اين‌ها فقر، تاثير به سزايى در بهداشت روانى، رشد جسمى و فكرى و اخلاقى افراد مى‌گذارد. بسيارى از كودكان و جوانان خانواده‌هاى فقير، از يك زندگى عادى انسانى، تحصيل و تفريح و شكوفا كردن استعدادهايشان محروم هستند و به كارهاى سخت و صاقت فرسايى وادار مى‌شوند. بخشى از اين جوانان، جايگاه اجتماعى دردناكى پيدا مى‌كنند و قربانى انواع و اقسام حوادث و آسيب‌هاى اجتماعى مى‌گردند.
مسلم است كه رژيم جمهورى اسلامى، مستقيما در شيوع اعتياد نقش اصلى را ايفا مى‌كند. بنابراين، با وجود چنين رژيم ضدانسانى نمى‌توان نيروى جوان را در برابر اين هيولاى مخوف قرنطينه كرد و جلو رشد و گسترش آن را گرفت. اما در چنين شرايطى طبيعى است كه تا برافكندن اين رژيم، نبايد دست روى دست گذاشت و منتظر روز موعود شد، بلكه بر عكس از هم‌اكنون بايد به فكر جلوگيرى از رشد و گسترش اين بيمارى خانمانسوز بود و با هر امكانى به مبارزه با آن و كمك به افراد معتاد جامعه شتافت.
جنبشهاى اجتماعى مانند جنبش كارگرى، جنبش زنان، جنبش جوانان و دانشجويان ضرورى است كه دست‌اندركار كانون‌ها، انجمن‌ها و مجامعى شوند كه با كمك و يارى رسانه‌هاى گروهى پيشرو و انسان‌دوست، افكار عمومى جامعه و به ويژه جوانان را نسبت به عواقب و عوارض بيمارى دودمان برانداز و جان‌كاه اعتياد آگاه سازند. از سوى ديگر با همكارى روانشناسان، جامعه‌شناسان، پزشكان داوطلب و همه افراد انسان‌دوست، مكان‌هايى را براى ترك اعتياد جوانان با روشهاى علمى و منطبق با استانداردهاى بين‌المللى داير كنند. بعلاوه بسيار حائز اهميت است كه والدين با فرزندان خود رابطه نزديكى داشته و در فضايى دوستانه آن‌ها را به عواقب مخرب ناشى از اعتياد و ديگر معضلات اجتماعى آگاه سازند. همچنين ضرورى است كه يكى از شعارهاى جنبشهاى اجتماعى، عدم «مجرم» شمردن شخص معتاد باشد. چرا كه در حاكميت جمهورى اسلامى، عاملان اصلى هدايت كنندگان قاچاق كلان مواد مخدر مصونيت «قانونى» دارند و يا در بالاترين ارگان‌هاى جمهورى اسلامى جا خوش كرده‌اند، در حالى كه خرده‌فروشان و معتادان دستگير و زندانى و اعدام مى‌شوند. در وضعيت حاضر، حركت‌هاى اين چنينى مى‌توانند، در جهت جلوگيرى از شيوع اعتياد و ترك اعتياد جوانان موثر واقع گردند.
bamdadpress@telia.com
منابع:
1_ ايسنا، 2 ارديبهشت 1384؛
2_ ايلنا، 17 مرداد 1383؛
3_ سايت «بازتاب» جمهورى اسلامى، 6 فرودين 1384؛
4_ ايسنا، 27 ارديبهشت 1384.
17 مه 2005
* بر گرفته از نشریه جهان امروز 150
فیس بوک
Yahoo
Google
Twitter
Delicious
دنباله
بالاترین
نسخه‌ی چاپی
ارسال اين مطلب به دوستان