نتيجهگيري انديشكده آمريكايي از تحولات در ايران
ايران همچنان به رقابت استراتژيك با آمريكا ادامه خواهد داد
خبرگزاري فارس: "مركز مطالعات راهبردي و بين المللي " آمريكا در ادامه سلسله گزارشهايي كه به بررسي رقابت ايران و آمريكا ميپردازد اين گونه نتيجه گيري مي كند كه ايران همچنان به رقابت استراتژيك با آمريكا ادامه خواهد داد.
به گزارش خبرنگار ديپلماسي عمومي و جنگ نرم خبرگزاري فارس، "مركز مطالعات راهبردي و بين المللي " آمريكا در گزارشي توسط "آدام سيتز "كارشناس دانشگاه نيروي دريايي به همراه گروه مطالعات "بروك چير "، اقدام به گردآوري مجموعه گزارشهايي كرده است كه بر اساس تسلسل زماني تعاريف مختلفي كه ايران از امنيت ملي مطرح كرده است، در آنها ذكر شده است. اين دو كارشناس با استفاده از اين مجموعه، اهداف ايران را در با رقابت با آمريكا، ارزيابي كردهاند.
متن اين گزارش به شرح زير است:
اظهارات رسمي و اقدامات حكومت ايران، به خوبي رقابت استراتژيك اين كشور را با آمريكا آشكار ساخته است. مجموعه اين اقدامات و اظهارات نشان ميدهد كه اين كشور چگونه فشارهاي خارجي را دريافت و به آنها واكنش نشان ميدهد و روابط خود را با جامعه بينالملل چگونه تنظيم ميكند. سخنان مطرح شده در اين كشور در باب "جنگ نرم " عليه نفوذ فرهنگ خارجي و جريان ليبراليستي داخلي و همچنين ضرورت تأييد قوانين مصوب مجلس توسط شوراي نگهبان، به خوبي از تغيير ماهيت حكومت و رويكرد آن خبر ميدهد.
* رهبر ايران مقابله با جنگ نرم ايران را از اوليت هاي مبارزه با دشمنان ايران اعلام كرده است
براي مثال خبرگزاري فارس در 21 دسامبر 2010 با انتشار مقالهاي آمريكا و انگليس را متهم ساخت كه اين دو كشور در حال طراحي برنامهها و نقشههايي هستند كه با "ارزشهاي اسلامي مقابله كنند. " اين مقاله نقل قولهايي را از رهبر ايران [حضرت آيتالله] خامنهاي و فرمانده سپاه، سردار محمدعلي جعفري در بر داشت كه هر دو صراحتاً به "جنگ نرم " به عنوان روشي براي تضعيف جمهوري اسلامي، اشاره كرده بودند: رهبر انقلاب، [حضرت آيتالله] سيد علي خامنهاي همچنين در مواضع بسياري نسبت به طرح و نقشههاي جنگ نرم دشمن به منظور تضعيف خيزش ايران به سمت رشد و ترقي، هشدار دادهاند. در نوامبر 2009، وي بر ضرورت انجام اقدامات لازم براي دفع جنگ نرم دشمن عليه ايران، تأكيد كرد.
آيت الله خامنهاي در جمع گسترده نيروهاي بسيجي در تاريخ مذكور چنين گفت: "امروز اولويت كاري كشور رويارويي با جنگ نرم (دشمن) است؛ جنگي كه تلاش ميكند در ميان توده مردم اختلاف افكني كرده و شك و بدبيني ايجاد كند. "
* فرمانده سپاه: نقشه هاي خصمانه دشمنان ما و تحرك پنهان و نهان آنها براي ما آشكار و هويدا است
همچنين در ماه جولاي، سردار محمد علي جعفري، فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامي ايران به جوانان ايراني در مورد نقشههاي مختلف جنگ نرم دشمن هشدار داد و خواهان آمادگي هر چه بيشتر آنها در برابر تهديدات نرمي شد كه ايران و جمهوري اسلامي را هدف قرار دادهاند. وي اينچنين اظهار نظر داشت: "ما اكنون در جبهه جنگ نرم با دشمنان خود درگير هستيم. نقشههاي خصمانه ايشان و تحرك پيدا و پنهان ايشان، كاملاً بر ما آشكار و هويداست. "
* ايران تلاش مي كند ناآرامي ها داخلي در ايران را به آمريكا نسبت دهد
تلاشهاي حكومت ايران براي مرتبط ساختن ناآراميها داخلي به تهديدات ايدئولوژيك خارجي را ميتوان يافت ـ از جمله ارتباط دادن اين ناآراميها به آمريكا. به استناد اخبار منتشر شده و بررسي هاي صورت گرفته در اين مركز همچنين ميتوان اهداف سياست خارجي ايران، اقدامات اين كشور در خارج از مرزها و چگونگي تعريف رقابت ايران با ديگر كشورها را درك كرد.
* رويكرد ايران در برنامه هسته اي رويكرد عدم سازش و همكاري است
رويكرد حكومت ايران، تأثير بسيار شگرفي بر رقابت استراتژيك ايران با آمريكا ميگذارد. حكومت ايران با مخالفت و انتقادات رو به افزايشي مواجه است كه داخل حكومت با تكفير ميانهروها و در خارج از آن با سركوب شديد مخالفتهاي مردمي، با اين موج نارضايتي مقابله ميكند. حكومت ايران در مورد برنامه هستهاي خود رويكرد عدم سازش و همكاري را در پيش گرفته و همزمان حمايتهاي خود را از گروههاي شبهه نظامي در افغانستان و لبنان افزايش داده است.
* اين اظهارات همچنين نشان ميدهد كه از ماه سپتامبر سال 2010 تا كنون سه رويكرد كلي بر فضاي سياست داخلي ايران حاكم بوده است:
- وارد آوردن فشار بر جنبش مخالف داخلي
- تلاش دستگاه حاكم براي حذف ميانهورها و محافظهكاران از روند تصميم سازي كشور
- تمركز هر چه بيشتر حكومت بر چيزي كه "جنگ نرم " ميخواند و مرتبط ساختن "دشمنان " خارجي با ناآراميهاي داخلي
* جنبش مخالف:
پس از تجديد ناآراميهاي داخلي، به دنبال قيام مردم منطقه خاورميانه، رهبران جنبش سبز اصلاح طلب ايران، يعني مير حسين موسوي و مهدي كروبي، ابتدا در خانه بازداشت و سپس روانه زندان شدند. به دنبال ناآراميها و تجمعات غير قانوني كه صورت گرفت، كروبي و موسوي كه تا پيش از اين در خانههاي خود بازداشت بودند، دستگير و زنداني شدند.
خبرگزاري فارس اين تظاهرات كنندگان را "منافق، سلطنت طلب، اوباش و شورشي " ناميد. "پرستيوي " شبكه خبري انگليسي زبان دولتي ايران، در اشاره به اين ناآراميها، از قول دادستان كل كشور، "محسني اژهاي " چنين گفت: "امروز اين جنبش پاي خود را فراتر از فتنه انگيزي نهاده و تبديل به يك جنبش ضد انقلابي شده است. " وي افزود: "اين ناآراميها توسط حاميان كروبي و موسوي و همچنين حمايت سازمان مجاهدين خلق، يكي از شناخته شدهترين گروههاي تروريستي در ايران، آغاز شد. ". در نهايت پرس تيوي و ديگر رسانهها كروبي و موسوي را رهبران "جنبش فتنه " و نه جنبش "مخالف " ناميدند.
- قانونگذاري جديد
* كروبي: مخالفان خواست مردم همواره به دنبال محدود ساختن و تضعيف جايگاه مجلس و نمايندگان مردم بودهاند
كروبي در اين نامه چنين مينويسد: "نظارت بر مجلس قانون گذاري در يك سيستم دموكراتيك و اسلامي نه تنها نيكوست، بلكه ضروري و بسيار حائز اهميت است. يك چنين نظارتي نبايد تبديل به ابزاري شود در دست كساني كه بر مسند قدرت قرار گرفته و مخالف دموكراسي و خواست مردم هستند. در اين صورت نظارتي اينچنين خالي از اهميت بوده و در واقع به راه و رسمي مخالف با اهداف خود تبديل ميشود. البته تلاش براي محدود ساختن و تضعيف جايگاه مجلس تحت عنوان نظارت و صيانت از منافع مردم، در اين كشور بي سابقه نيست. مخالفان خواست مردم همواره به دنبال محدود ساختن و تضعيف جايگاه مجلس و نمايندگان مردم بودهاند و همانطور كه تاريخ معاصر كشورمان شهادت ميدهد، در مواردي با استفاده از سلاح ها و سربازان روسي و در ديگر مواقع با وارد كردن نمايندگان بي كفايت و مورد تأييد مستبدان حاكم، مجلس به نهادي ساختگي و تشريفاتي تبديل ميشد. از پي همين تجربيات و با پيروزي انقلاب اسلامي، در هنگام تنظيم قانون اساسي كشور تلاش بسياري صورت گرفت تا به هر طريق ممكن از تشريفاتي و ساختگي شدن مجلس، جلوگيري به عمل آيد.
- جنگ نرم
* ظهور و نمود افكار و عقايد ناپاك، شرايط لازم براي جنگ نرم را فراهم آورده است
استفاده از عبارت "جنگ نرم " نيز در مجموعه مقالاتي كه براساس آنها اين گزارش نوشته شده است بسيار قابل توجه است. از زمان شكل گيري ناآراميها پس از انتخابات رياست جمهوري سال 2009، حكومت و رسانههاي ايراني توجه خاصي را به "جنگ نرمي " كه مدعي هستند عليه ايران آغاز شده است، مبذول داشتهاند. با استناد به كاربرد اين عبارت در متون مذكور، عبارت "جنگ نرم " به نفوذ فرهنگي غرب و ظهور عناصر سكولار يا ليبرال اسلامگرا در جامعه ايراني، اشاره دارد. در كنفرانسي كه با موضوع مطالعه و رويارويي با "جنگ نرم " در دانشگاه افسري امام حسين به تاريخ اكتبر 2010، برگزار شد، حجت الاسلام علي سعيدي، نماينده رهبر انقلاب در سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، عبارت مذكور را به اين شكل تشريح و توصيف نمود: "در هر دوره از انتخاباتي كه برگزار ميشود، دشمن از افراد سكولار و ليبرال حمايت ميكند. ظهور و نمود افكار و عقايد ناپاك، شرايط لازم براي جنگ نرم را فراهم آورده است. يكي از مشكلات اصلي، در داخل حكومت اسلامي قرار گرفته است و آن اينكه دو ديدگاه متفاوت در مورد مسائلي چون مشروعيت حكومت، سياست خارجي، فرهنگ و اقتصاد، وجود دارد. يكي از رويكردها جامع، اصولي و انقلابي و ديگري حداقلي و سطحي است. "
وي سخنان خود را با اين جملات به پايان ميبرد: "امروز دشمن نيروهاي خود را به صف متفكرين اسلام ليبرالي تزريق كرده است. فتنه سال 88 [2009] شأن و جايگاه نظام را زير سؤال برد و شاهد آن بوديم كه حتي برخي كشورهاي ناچيز و كوچك در برابر ما قد علم كردهاند. ما از قدرت بسياري برخورداريم اما حوادث اخير شأن و اعتبار نظام را بسيار تحت تأثير قرار داد. "
* رهبر انقلاب: امروز اولويت كاري كشور رويارويي با جنگ نرم دشمن است
ديگر مقامات حكومتي و نظامي اظهارات مشابهي در مورد جنگ نرم ارائه كردهاند. در 21 دسامبر 2010، خبرگزاري فارس مقالهاي را منتشر ساخت كه در آن از طرح و نقشههاي آمريكا و انگليس براي "مقابله با ارزشهاي اسلامي " خبر ميداد. در اين مقاله نقل قولهايي از رهبر ايران [حضرت آيتالله] خامنهاي و فرمانده سپاه، سردار محمدعلي جعفري ذكر شد كه در آن هر دو صراحتاً به "جنگ نرم " به عنوان روشي براي تضعيف جمهوري اسلامي، اشاره كرده بودند. رهبر انقلاب، [آيتالله] سيد علي خامنهاي همچنين در مواضع بسياري نسبت به طرح و نقشههاي جنگ نرم دشمن به منظور تضعيف خيزش ايران به سمت رشد و ترقي، هشدار دادهاند. در نوامبر 2009، وي بر ضرورت انجام اقدامات لازم براي دفع جنگ نرم دشمن عليه ايران، تأكيد كرد.
[آيت الله] خامنهاي در جمع گسترده نيروهاي بسيجي در تاريخ مذكور چنين گفت: "امروز اولويت كاري كشور رويارويي با جنگ نرم (دشمن) است؛ جنگي كه تلاش ميكند در ميان توده مردم اختلاف افكني كرده و شك و بدبيني ايجاد كند. "
همچنين در ماه جولاي، سردار محمد علي جعفري، فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامي ايران به جوانان ايراني در مورد نقشههاي مختلف جنگ نرم دشمن هشدار داد و خواهان آمادگي هر چه بيشتر آنها در برابر تهديدات نرمي شد كه ايران و جمهوري اسلامي را هدف قرار دادهاند. وي اينچنين اظهار نظر ميكند: "ما اكنون در جبهه جنگ نرم با دشمنان خود درگير هستيم. نقشههاي خصمانه ايشان و تحرك پيدا و پنهان ايشان، كاملاً بر ما آشكار و هويداست. "
به نظر ميرسد چنين اظهاراتي در پي آن است كه جنبشهاي ليبرال يا سكولار جامعه ايران را در رديف و يكسان با نفوذ آمريكا و غرب جلوه دهد؛ استفاده از عبارت "جنگ نرم " براي مواضعي كه نظام سياسي ايران تحت تأثير چالشهاي داخلي و خارجي قرار گرفته است، دليل آشكاري است بر اين مدعا است. صرف نظر از ميزان اعتبار چنين دعاوي، چنين سخناني حاكي از آن است كه از نگاه حكومت ايران نفوذ فرهنگي آمريكا به مثابه منبعي است براي جوشش ناآراميهاي داخلي و حداقل اينكه تهديدي ايدئولوژيك براي اين نظام تلقي ميشود. استفاده از واژه "جنگ " براي توصيف اين منازعه ايدئولوژيك در بردارنده پيامي است؛ اين واژه نه تنها از رويكرد معاندانه و سرسختانه ايران در قبال آمريكا خبر ميدهد، بلكه حاكي از آن است كه ايران همچنان خواهان رويارويي مستقيم با آمريكاست.
- نتيجهگيري:
روي هم رفته، تغيير و تحولات مذكور نشان ميدهد كه تهران همچنان قصد دارد به رويارويي خود با آمريكا ادامه دهد. با تصويب قوانين مختلف به منظور سركوب جناحهاي محافظهكار و ميانهرو حكومت و نصب افراد تندرو بر مناصب كليدي حكومتي، حكومت افرادي را دور خود گرد آورده كه احتمال ميدهد با جامعه بينالملل به سازش خواهند رسيد و موضع خود را عليه هر گونه مخالفت داخلي بيشتر، محكمتر ميسازد.
اقدامات مخفي ايران باعث شده است كه توصيف و تفسير مفصل و همراه با جزئيات تحولات اجتماعي و سياسي اين كشور، بسيار دشوار شود. با اين حال، تغييرات قانون داخلي، سركوب مخالفان حكومت و اظهارات مقامات بلند پايه نهادهاي سياسي و امنيتي ايران، به نظر نميرسد كه رويكردي مسالمتآميز در قبال جامعه بينالملل اتخاذ كند. با اين توصيف، ايران همچنان به رقابت و رويايي استراتژيك خود با آمريكا، ادامه خواهد داد.