او که سال‌ها سرمشق و راهبر نوازنده‌هاي تار بود، نه تنها  آهنگ ضربي با نام پيش‌درآمد را وارد موسيقي ايران كرد ــ خود « ضرب » را  هم به موسيقي يكنواخت سنتي افزود تا شايد اين تحول در موسيقي دل ايراني را براي هميشه در پيچ و خم نواي آن نگه‌ دارد.

درویش خان که  از پايه‌گذاران‌ موسيقى‌ امروز ايران‌ است، هم به زیبائی تار و سه تار می نواخت و هم در موسيقی سنتی قديم ايران ، نوا سازی می‌کرد.

سيم‌هاي تار سنتي درویش خان نیز قادر نبود رازهاي گلوي دل آشفته‌اش را بنوازد و از آن رو بود كه او سيمي به تارش افزود تا شايد روياهاي عاشقانه‌اش دل شب‌هاي تار را روشن كند.   

*** درويش‌خان تحصيل كرده دارالفنون بود و خط موسيقي و نواختن شيپور و طبل كوچك را در همين مكان و در نزد استاد حسين‌قلي‌خان فرا گرفت و خود نيز ابتكارات بسياري را در موسيقي ايراني گنجاند.
اما جدا از اندوه زمانه، نتوانست هيچ‌گاه این غم خود را هم پنهان كند از شهري كه داشت پر از چراغ‌هاي نئون مي‌شد و ترافيك چون يك گياه خزنده سر می‌کشید، چراغ موشي و بلال فروشي و نذري پزون كنار باغ‌هاي چنار از ياد مي‌رفت و دود اتومبيل‌هاي شهر، شمردن ستاره‌ها روي پشت‌بام خانه‌ها را به افسانه بدل مي‌كرد...

*** استادانش ميرزا حسينقلی (در تار) و ميرزا عبدالله (در سه تار)  ، دوست موسیقی دانش استاد حسین طاهرزاده که همنشین تارش بود، و نیز، شاگردانش مرتضی نی داود، سعيد هرمزی ، ابوالحسن صبا ، ارسلان درگاهی ، عبدالله دادور (قوام السلطان) و ...  نورعلی برومند ...و هیچکس دیگر پیش‌بینی نمی کرد که اولین تصادف رانندگی ایران دامن درویش خان را بگیرد. براستی چه کسی می داند کی و کجا خواهد افتاد؟

آیا چهارشنبه دوم آذر ۱۳۰۵ناله او در زیر چرخ‌های بنز شاه ، غمگین‌ترین نوای موسیقی نبود که سر داد؟ 

همنشین بهار

hamneshine_bahar@yahoo.com

توضیح: افزايش یک سیم دیگر به سه تار ، را ــ به نوازنده ی سه تار قرن دوازده هجری شمسی، مشتاق علی شاه، نیز ــ نسبت داده‌اند.

اين سيم که «واخوان» ناميده می شود، نسبت به نت تکيه يا نت اصلی دستگاه مورد نظر کوک می شود ولی نواخته نمی شود بلکه نوسان آن به همراه سيم‌های ديگر، آن نت اصلی را به نوازنده و به شنونده يا آوری می کند.

خواهش می‌کنم با کليک در اينجا و نظر خودتان، مرا راهنمائی کنيد.